خارخاسک

 

راویان حکایت کنند چون پای  اجنبی مرموزی که امروزیان مارکوپلو گویندش به ایران زمین برسید نیت شوم خود را که همانا بدست آوردن دانش مشرق زمین بود ،عرضه بنمود و همچو ماموران خفیه دست بکار گشته ،همی تحقیق و تفحص بسیار بنمود و عاقبت بر دانش سلاح مخفی ایرانیان که بسی خوفناک بودی  آشنا گشت و برای حاکم ونیز چنین بنوشت؛

از عجایب خلقتی است که در این ایام در دیار عجم به عینه بسی مایه حیرتم گشت مرکبی خوفناک بودی که نامش پراید بگفتند، چونان در قتل عام مردمان کوشا بودی  که چنگیز و نرون به قبر پدرشان بخندن که این چنین ملت را لت و پار کنندی ، پس به اهل فن ونیز و جنوا مژده دهم که سازوکار این سلاح قتاله را به پیوست نامه ارسال بنمودم تا فی الفور به مهندسی معکوس تولیدش کرده، امید که  ارتش اروپا مجهز به پراید گشته تا دگر قشون عثمانی برایمان پر رو بازی در نیاورند.

در ادامه خدمت آن والا مقام به عرض برسانم که چندی است در دیار فارس خانه کرده دل در گرو آشنایی با علوم و فنون این مردمان نهاده هم اینک سخت متحیر از این گشته ام که ایرانیان چه سان پراید را باربر کرده نامش وانت بنهاده هر آنچه در ذهن آید بار این قوزمیت کرده بسی بکار آید همی چرخش بچرخد.

برای شرح این مرکب چنین است که از الاغ کمی کوتاه تر و کم خرج تر بودی لیک به قدر چندین اشتر بار در خود جای دهد همه وقت با دعای خیر مردمان طی طریق نماید .آن طور که اهل فن گویند توقف ننماید مگر همه ی اهل موکب را به سینه قبرستان حواله دهد.